Iedereen die wel eens in Amerika is geweest, weet wat ik bedoel. We gebruiken in het Nederlands zelfs de uitdrukking: “dat is erg Amerikaans gedaan”. Een attractie die relatief weinig voorstelt wordt gehypet, waardoor het bijna belachelijk wordt. In ons artikel over de Niagarawatervallen kun je bijvoorbeeld lezen dat het dorp Niagara Falls één groot pretpark is.
Met scepsis bezocht ik dan ook het 9/11 Memorial Museum, het museum over de grootste terroristische aanslag die de wereld heeft meegemaakt.
Bij binnenkomst valt de rust en vriendelijkheid van de bewaking op, niet het geschreeuw bij de detectiepoortjes van het Empire State Building. Je komt in een grote hal en daalt af naar 4 meter onder de grond. Een grote foto van 3 bij 3 meter laat de blauwe lucht zien boven de skyline van 11 september, rond 8:30u. Stemmen vertellen je “It was a clear day, just like any other”. Een aantal displays verder staan teksten op de displays: ”I was in Bangladesh” en “Sitting in my home in Korea”. De Amerikanen voelen aan dat dit een aanslag was op de wereld en niet alleen op hen.
Op een uitkijkpunt zie je een grote muur die de Twin Towers beschermde tegen het water van de Hudson. Een groot gat voor je laat de plek zien waar het treinstation en de parkeergarage was. Rechts zie je de grijze bak in de lucht hangen, waar de fontein van het 9/11 Memorial in zit. Het is ook de buitenrand van de oude toren, en daardoor wordt het oude gebouw min of meer tot leven gebracht. Rustig loop je naar beneden en daar kom je bij het eerste object: het verwrongen staal van de 93e tot 99e verdieping, precies het staal dat het eerste vliegtuig heeft opgevangen.
Verder door het museum lopend, komt er een moment dat je je realiseert dat je op plek loopt waar bijna 3000 mensen het leven hebben gelaten. Het is even een akelige gedachte, maar gelukkig kom je dan net bij een stukje waar min of meer het leven wordt gevierd.
Er zijn kunstobjecten zoals de kristallen bal van Times Square (Nieuwjaar 2002) en een quilt. Onder de fontein van de zuidelijke toren is een ruimte met alle 3000 biografieën. Je kunt een biografie af laten spelen in de centrale kamer, waar je kunt luisteren naar verhalen over de persoon en familiefoto’s ziet. Als je naar buiten loopt, vind je de eerste persoonlijke objecten: een Nokia 3310 en een portemonnee met het bonnetje van een verjaardagsfeest op 10 september 2001. Onder de fontein is ook een film te zien waarin de heropbouw van het gebied wordt getoond.
Doorlopend naar de Noordtoren, kom je langs een geplette brandweerwagen en de communicatie-antenne, een indrukwekkende representatie van de verwoesting die dag. Je wordt binnengelaten in de ruimte die over de aanvallen zelf gaat.
Chronologisch volg je de route en je maakt de hele dag weer mee: het onderbreken van TV-programma’s, de ontwikkelingen gedurende de dag, het instorten van de torens en de personen die bedekt onder een laag gruis Manhattan ontvluchten. Enkele luisterkamers hebben visueel uitgestippeld waar mensen waren die een audiobericht hebben ingesproken of een voicemailbericht hebben achtergelaten. Het zijn, achteraf, emotionele gesprekken. Persoonlijke bezittingen en vliegtuigonderdelen liggen verspreid in vitrines.
En dan maken de Amerikanen toch nog een fout. Na al deze verhalen volgen nog een paar kamers: over de planning van de daden, de opkomst van Al Qaeda en het zoeken naar de daders. Het ‘wraak nemen’ van de Amerikanen op Irak en Afghanistan is iets wat volgens mij niet op deze plaats thuishoort.
Het roept zonder meer controverse op en gezien de oorlogen die eruit volgden, geeft het een wrang gevoel. Gelukkig kan je er snel doorheen en kom je weer in de grote hal, waar je je kunt bezinnen op bankjes die uitkijken over de twee silhouetten van de torens. Op de mooi verlichte roltrap word je weer naar de echte wereld geholpen met op de achtergrond atmosferisch gezang van een koor. Het is alsof je de hel ontvlucht.
Het is een prachtig museum en eenmaal boven aangekomen, blijft dit gevoel. Buiten is er geen lichtje te vinden, zelfs niet in de kerstperiode in New York waarin ik het park bezocht. Het nieuwe One World Trade Center straalt een gevoel van overwinning uit. De immense Freedom Tower torent fier boven het gebied uit en dient als een baken van hoop.
Praktische tips: trek minimaal 2 uur uit voor dit museum. Op dinsdag is de entree vrij vanaf twee uur voor sluitingstijd. Het is alleen niet aan te raden, omdat je dan lang in de rij moet staan en het erg druk is in het museum. De entreeprijs is niet gering ($24), maar het geeft je wel de mogelijkheid om te gaan wanneer het jou uitkomt.
