Heeft het zin om een verre reis te maken met een baby, peuter of kleuter? Je kind zal zich er vrijwel zeker niks of heel weinig van herinneren. Er zijn ook genoeg ouders die wachten om een verre reis te maken tot hun kind het niet alleen bewust meemaakt, maar ook de leeftijd heeft zodat deze het later als volwassene nog echt kan herinneren.
Vanaf welke leeftijd echte herinneringen aan een reis?
Ik heb altijd gezegd dat je een verre reis met een jong kindje vooral voor jezelf maakt. Ik houd van vreemde culturen en dingen ontdekken. Als ik in Zuidoost Azië uit het vliegtuig stap, word ik al blij van de geur. Niet dat die nou zo lekker is, een mix van smog, eten dat gekookt wordt en net wat licht rottende bladeren en een vleugje wierrook.
Toch vind ik ik het wel jammer dat zoveel van de mooie dingen die we hebben gedaan vooral een herinnering zijn van mij en mijn man en niet (meer) gedeeld worden door onze dochter. Terwijl ze als kind van vijf echt nog dingen wist van twee jaar daarvoor, is het nu ze negen is minder en minder. Wetenschappers noemen het kinderamnesie, het natuurlijke proces dat er voor zorgt dat kinderen zich steeds minder herinneren van hun kindertijd.
Dit is waarom de meeste mensen geen herinneringen hebben aan de eerste drie tot vier jaar van hun leven. Eigenlijk herinner je je waarschijnlijk heel weinig van het leven vóór de leeftijd van zeven. En soms is het ook niet duidelijk of iets echt een herinnering is of is gevormd op basis van foto’s of verhalen die ons door anderen zijn verteld.
Dit weet onze dochter nog van haar lange reis door Zuid-Amerika (toen ze bijna vier was)
Dat was toen papa mij in een cactus had gegooid.
Onze dochter over haar twee maanden in Zuid-Amerika toen ze bijna vier was
Een tijdje geleden had ik het met haar over onze lange reis van twee maanden naar Zuid-Amerika. “Dat was toen papa mij in een cactus heeft gegooid”, vertelt ze. Ik nuanceer het even, papa heeft haar echt niet in een cactus gegooid. “Jullie waren aan het stoeien en toen liep je naar achter, tegen een cactus aan”.
Dat weet ze nog en vervolgens kan ze ook vertellen hoe de kamer eruit zag waar we toen verbleven en waar ik de cactus prikkels uit haar been heb gehaald. Het viel allemaal best mee en het waren in mijn herinneringen een paar ondiepe stekels. Op haar heeft het duidelijk indruk gemaakt en de omschrijving van de kamer klopt precies, zoals het stapelbed bovenop het grote bed.
Als ik haar verder vraag over de lange reis blijkt er echter bar weinig te zijn blijven hangen. Dit is is het. Ik kan wel janken, gaan we twee maanden naar Zuid-Amerika, doen we de meest fantastische dingen en wat weet mijn kind nog? Dat ze in een cactus is gevallen en een goedkope, niet bijzondere kamer.
Gelukkig heb ik veel filmpjes en foto’s en samen met mijn dochter blader ik die door. Ze merkt wel aan mij dat ik wat teleurgesteld ben, maar het zegt haar allemaal weinig. Dan opeens is er een blije kreet: “Ja dat weet ik nog, ik wist alleen niet waar het was”. Paardrijden bij papa voorop in Colombia. Dat vond ze heel leuk en heeft ze onthouden.
Machu Picchu komt voorbij, maar het zegt haar niks. “Ik weet nog wel dat we bij de piramides waren”, maar toen was ze zeven en sowieso weet ze van die hele reis veel meer. Zoals haar vriendinnetje in Afrika en dat ze een cheeta (haar lievelingsdier) heeft gezien.
De Inca glijbaan van Ollantaytambo komt voorbij. Nou ja, Inca glijbaan? Het is een glad stuk steen waar Peruaanse kinderen nu lekker vanaf glijden. Volgens haar weet ze dat ook nog, want dat was zo leuk. Ik twijfel hoor, want op de foto’s en filmpjes zie je ook dat ze het toen heel leuk vond.
Bij de zoutvlakte van Salar Uyuni is er ook weer herkenning. “Toen was er heel veel zout en gingen we een hele dag in een auto”. “Het was echt heel raar, je kon er zomaar op lopen”. Eigenlijk gingen we vier dagen in een auto, maar ik keur het goed.
Maar wachten dan tot je kind ouder is?
Dat is het dan. Drie, misschien vier dingen die ze nog weet van wat voor mij toch een van de meest bijzondere periodes uit ons leven was.
Het was ook een lastige periode, omdat een goede vriend van Marcel plotseling vlak voor de reis overleed en ik zeker de eerste periode het idee had dat hij er niet altijd 100% bij was. Natuurlijk is reizen vermoeiend en soms uitdagend. Zo herinner ik mij nog de horror wegen in Colombia, waar ze bijna elke busrit moest overgeven. Wel fijn dat ze dat dan zelf niet meer weet.
Desondanks vond ik deze periode heel bijzonder en waardevol. Niet alleen vanwege de geweldige dingen die we gezien en gedaan hebben, maar vooral ook vanwege de tijd samen. Toen ze nog geen drie maanden was, ging ze al drie dagen in de week naar het kinderdagverblijf. Nu had ik ruim twee maanden alle dagen samen met haar. Ons kleine, lieve, stoere, dametje. Ze liep in Peru bergen op waar backpackers puffend boven kwamen en was bijna altijd vrolijk. Van muziek wordt ze blij, lekker dansen. Wanneer we samen de filmpjes kijken, vertelt ze me dat ze wilde dat ze nog zo kon dansen als toen. Nu wil ze wel, maar vindt ze het niet fijn als mensen naar haar kijken. Toen had ze die schaamte niet. Alleen eten… Mwah… Omkopen met chocolaatjes en vaak frietjes en veel fruit, dat is wat we deden om die calorieën naar binnen te krijgen.
Ik heb ook echt het gevoel dat ze in die twee maanden hele grote stappen heeft gemaakt in haar ontwikkeling. Stappen die je juist maakt buiten je comfortzone en wanneer je elke dag weer geprikkeld wordt door het onbekende. Stappen die haar daarna op de basisschool ook weer hebben geholpen.
Ik zou het zo weer doen. Ik snap alleen ook wel dat niet iedereen dezelfde mogelijkheden heeft als wij. Als je weet dat je misschien maar één keer in je leven een bijzondere reis kunt maken? Dan is er toch wel wat voor te zeggen om te wachten tot een leeftijd dat je kind er ook daadwerkelijk een blijvende herinnering aan gaat hebben.
Je jonge kind verpesten door “te veel” reizen kan dus ook niet
Opeens schiet mij ook een opmerking van mijn schoonmoeder door het hoofd. Al dat reizen van ons zou er voor zorgen dat onze dochter straks als volwassene verpest zou zijn. Dat ze nergens meer van kan genieten, omdat ze alles al beter, groter en mooier heeft gezien.
Het is zeker wel een reële angst dat onze dochter best verwend is. Ik verwen haar door vaak op vakantie te gaan, maar misschien nog wel meer door de extra’s die we krijgen vanwege mijn werk. Een Landal weekend, een dagje pretpark, een luxe hotel etc. Ik vertel haar wel dat het niet normaal is en natuurlijk moet ze er ook wel wat voor doen soms, zoals saaie rondleidingen aanhoren, foto’s maken of gewoon blijven lachen ook al ben je moe. Ze weet het echt wel en heeft ook zeker door dat klasgenootjes best wel eens jaloers zijn. Maar als je niet anders gewend bent, hoe groot is dat besef dan echt?
Verpesten is echter wel weer een hele stap verder. Als ze zich Machu Picchu helemaal niet kan herinneren, dan kan ik haar zeker niet verpest hebben. Haar tweede keer Machu Picchu is gewoon net zo magisch als iemand anders eerste keer Machu Picchu.
Bovendien zijn je kinderherinneringen echt anders als je herinneringen als volwassenen. Zo ging ik zelf naar Israël toen ik tien was. Wat ik me herinner, zijn flarden. Mijn eerste palmboom (heb ik geknuffeld om te voelen), melk in een zakje (super raar), falafel eten, mannen die de hele tijd met mijn blonde vriendinnetjes op de foto’s wilden, de stank van sommige wijken in Jeruzalem en de speeltuin om de hoek. Natuurlijk ook wel wat plekken, zoals de Damascusgate, maar toch was mijn bezoek als volwassene aan Jeruzalem niet minder boeiend of minder waardevol. Ik vond het juist heel erg gaaf om ergens te lopen en dan af en toe een déjà vu gevoel te krijgen.
Andere plekken waar ik volgens mijn fotoboek geweest ben, zeiden me helemaal niks of waren onherkenbaar veranderd. Want zo is het natuurlijk ook. Tegen je tijd dat je kind volwassenen is, zullen heel vele plekken onherkenbaar veranderd zijn. Het gezegde mag dan zijn “uitstel is geen afstel”, maar met reizen gaat dat niet altijd op.
Des te meer reden om je vooral niet te druk te maken over wat je kind wel of niet gaat herinneren en vooral te kijken naar waar jij nu blij van gaat worden.
