Met kinderen naar Nationaal Monument Kamp Vught? Blogger Tikva ging met haar toen 10-jarige dochter naar het voormalig kamp Vught. Tien jaar is ook de adviesleeftijd die het Nationaal Monument Kamp Vught zelf aangeeft. Hoewel ik het persoonlijk wel had aangedurfd om mijn dochter eerder meer te nemen. Ze is ook in het buitenland vaker op soortgelijke plekken geweest en heeft toen ze acht jaar was al eens op eigen initiatief een spreekbeurt gegeven over de Tweede Wereldoorlog.
Aangezien het nu ook op school een thema was, leek mij het mij interessant voor haar om alles waar ze over gehoord en gelezen had ook met eigen ogen te zien. Hoewel er eigenlijk feitelijk niet erg veel meer te zien is van het voormalige kamp Vught, op een nagebouwd barak na. Toch is het museum en zeker de audiotour wel een aanrader voor gezinnen.
Lees ook onze blog met tips voor een bezoek met kinderen aan een concentratiekamp of oorlogsmuseum.
Nationaal Monument Kamp Vught
Ik weet zelf eigenlijk ook weinig van dit kamp. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er in Nederland vijf concentratiekampen (Amersfoort, Vught, Westerbork, Ommen en Schoorl). De laatste twee zijn nu geen musea. In voormalig kamp Westerbork ben ik wel eens geweest, maar in Vught nog nooit.
Audiotour ‘Achter Prikkeldraad’
Bij binnenkomst krijgen we een audioguide en uitleg over hoe het werkt. Door de juiste bordjes te scannen krijgen we het verhaal van de junior audiotour ‘Achter prikkeldraad’ (speciaal voor kinderen van 10 t/m 12 jaar) te horen. Ik kies ervoor om meestal het verhaal met haar mee te luisteren, maar kies soms voor de volwassene tour wanneer ik meer wil weten. Mijn dochter heeft ook een boekje gekregen met opdrachten die ze moet maken, aan het einde krijgt ze dan een kleine attentie.
Het voelt in eerste instantie wat raar om door dit museum te gaan met een ‘speurtocht’, maar gelukkig blijkt het boekje wel meer diepgang te hebben.
Een bezoek aan Nationaal Monument Kamp Vught begint met een introductiefilm. Daarna is het eerste deel van het museum chronologisch opgezet. De bouw van Kamp Vught in de zomer van 1942, de mensen uit de buurt hadden toen nog geen idee van wat het zou worden.
Het blijkt een gevangenen- en doorstuurkamp kamp te zijn. In het boekje en op de informatieborden leert mijn dochter over de verschillende soorten gevangen in het kamp. Op school had ze natuurlijk al geleerd over de jodenster, maar wat is eigenlijk een jehova getuige?
Het verhaal over Kamp Vught wordt verteld vanuit verschillende perspectieven. Die van slachtoffer, dader, omstander en helper. Vaak moet ze in het boekje aangeven wie de getuigen waren van een bepaald verhaal of gebeurtenis. Alle informatie is echt op kinderen toegespitst en niet te eng. Want hoewel Kamp Vught geen vernietigingskamp was, zijn hier wel degelijk een ruime 700 mensen omgekomen, door honger, ziekte, mishandeling of andere reden.
Voor veel gevangen was het echter de laatste plek waar ze nog een soort van leven hadden met de hoop terug naar huis te mogen. Dat gold zeker voor een groep waar ik zelf eigenlijk nooit bij heb stilgestaan. De zogenaamde ‘gijzelaar’: vaak vrouwen en kinderen die in het kamp gezet werden om hun man of ander mannelijk familielid te dwingen zich te melden bij de Duitsers. Door de audiotour leert niet alleen mijn dochter over deze kinderen, maar ikzelf ook.
Aan haar reacties tijdens het luisteren en het invullen van het boekje is het direct al duidelijk dat mijn dochter het ook boeiend vindt. Zoals het gedeelte over bepaalde (schijnbaar nutteloze) werkzaamheden die mensen doen om maar te zorgen dat ze hier mogen blijven. Later in de auto zegt ze nog: “Als dit nu zou gebeuren, zou ik ook proberen zo veel mogelijk werk te doen. Dan krijg je ook meer eten en mag je blijven.”
Ik leer hier dat Philips ook een fabriek had in Kamp Vught. Dat klinkt heel fout, maar juist doordat hij met de Duitsers onderhandelde hebben mensen de oorlog overleefd. Als je voor Philips werkte, kreeg je in ieder geval één warme maaltijd per dag en werkte je in een warme ruimte. Uiteindelijk werden de Joodse medewerkers hier ook op transport gezet naar Auschwitz, maar door hun functie als gekwalificeerde medewerkers werden ze ter werk gesteld. Driekwart van de joodse gevangenen in het Philips-Kommando overleefde de oorlog.
Helaas verging het de joodse kinderen in kamp Vught anders. Nadat we het binnen gedeelte van het museum hebben bekeken, leidt de audiotour ons naar buiten. In een nagebouwd barak kunnen we zien hoe je toen moest leven. “Met zoveel mensen in een bed”, mijn dochter kan zich er niks bij voorstellen.
Dan het verhaal van de kindertransporten vanuit kamp Vught. Alle kinderen tot en met 16 jaar worden vaak met ouders op transport gezet. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van een ouder kind die haar jongere zusje van 15 en ouders gedag zegt. Zogenaamd zouden die naar een speciaal kinderkamp gaan. Eigenlijk wilde ze mee. Pas na de oorlog leert ze dat haar zusje en ouders allemaal zijn omgekomen.
Er is een monument voor 1300 Joodse kinderen die hier weg gevoerd zijn en vervolgens vermoord in Sobibór. Hier moeten we op zoek naar kinderen in de leeftijd van mijn dochter. Dat komt toch echt wel hard binnen. Dit is echter ook precies waarom ik hier heen wilde met haar. Zeker in deze tijd waar het woord genocide te pas en vooral te onpas wordt gebruikt.
Uiteindelijk kunnen we nog door het originele crematorium lopen. Dit is een keuze, je kunt hier ook omheen lopen. We sluiten de kinderaudiotour van Nationaal Monument Kamp Vught af in een binnenruimte waar tijd is voor reflectie.
Die reflectie doen we zelf vooral in de auto. Mijn dochter van tien vond het zeker niet te eng, veel dingen wist ze al (maar ze heeft veel interesse in dit onderwerp) maar ze heeft ook nieuwe dingen geleerd. Het heeft toch weer aan het denken gezet. Dan is het tijd om te gaan lunchen en kan ze het ook makkelijk achterlaten om wat leuks te gaan doen.
Als je meer tijd hebt, dan kun je ook nog een wandeling maken naar de voormalige fusilladeplaats van Kamp Vught. Ik vraag me af of dit voor kinderen ook echt wat toevoegt aan het bezoek. Misschien is het voldoende om te weten dat er mensen werden doodgemaakt zonder exact op die plek te staan.
Praktische informatie bezoek aan Nationaal Monument Kamp Vught
Bij Nationaal monument Kamp Vught is de museumkaart geldig, heb je die niet dan kun je natuurlijk ter plekke een kaartje kopen. Er zijn bij Nationaal Monument Kamp Vught meer dan voldoende gratis parkeerplekken. Er is een klein museumcafé waar je naast koffie en thee ook wat kleine gerechten, zoals worstenbroodjes, kunt krijgen.
We hadden de tijd die we nodig hadden voor een bezoek een beetje onderschat. We gaan meestal snel door musea heen, maar hier heb je ideaal gezien wel een kleine twee uur nodig voor de audiotour en nog meer tijd als je ook een wandeling wil maken.
Na je bezoek aan Nationaal Monument Kamp Vught wil je met je kinderen wellicht wel even iets lichters gaan doen. Er is genoeg in de omgeving te doen, zoals de gezellige stad Den Bosch maar ook het Oertijdmuseum in Boxtel. Lees voor meer tips onze blog met uitjes in Noord-Brabant met kinderen.
