Zoek je een leuke roadtrip met kinderen in ons eigen land, dan is de Elfstedentocht Route iets voor jou! Samen met mijn gezin reed ik langs de elf Friese steden en ondervond ik hoe mooi ons eigen land is. Elk jaar is het weer de vraag of de tocht der tochten op schaatsen doorgaat. Gelukkig hoefden wij niet te wachten op centimeters dik ijs, maar we pakten de auto en reden naar het hoge noorden.
We trokken vier dagen uit om deze tocht te rijden. Sinds 2018 kun je in alle elf steden bijzondere fonteinen bewonderen. Elf gerenommeerde kunstenaars sieren de cultuurhistorische steden van Friesland met unieke waterwerken: mist, ijs, stoom, zeewater. Iedere stad heeft zijn eigen verhaal. We gingen op pad om ze te zoeken. Wil je deze route ook rijden met kinderen? Ik vertel je wat over onze favoriete steden op de route. Met kinderen is het ook een aanrader om Nationaal Park de Alde Feanen toe te voegen aan de route.
De Elfstedentocht Route met kinderen rijden
Leeuwarden
De officiële Elfstedentocht begint in Leeuwarden. In de hoofdstad van Friesland sliepen we een nacht midden in het centrum. Bij Stadslogies huurden we een appartement en gingen we de stad en de omgeving bekijken. Bekijk hier ons appartement.
Eenmaal aangekomen liepen we direct naar de fontein bij het Centraal Station. Al snel zagen we twee grote witte beelden. De fontein bestaat uit twee beelden van zeven meter hoog met daaromheen een mistwolk van ongeveer twee meter. Een geweldige plek om te spelen met de kinderen.
Bij het station haalden we daarna een leuke stadswandeling voor kinderen: de ‘miniature people route.’ In de binnenstad kun je op zoek naar ruim 45 miniatuurpoppetjes. De route leidt je langs mooie pleinen en smalle steegjes. De poppetjes zijn verstopt in muren, regenpijpen en bankjes. Ze beklimmen bergen, vieren vakantie op de camping, tuinieren en plassen stiekem in de bosjes.
De kinderen zijn super enthousiast en rennen van de ene naar de andere plek. Het is leuk om te zien hoe goed de kinderen oog hebben voor deze super kleine miniaturen. Voor volwassenen is het toch moeilijker te vinden. Je kunt deze route kopen bij diverse horecaondernemers in de stad, voor maar 1 euro heb je de plattegrond en kun je in de folder bij elk miniatuurpoppetje tips lezen waar je ze kunt vinden.
De route gaat over verharde wegen in de binnenstad en is dus heel goed te doen voor jong en oud.
Wil je weten wat er nog meer te doen is in Leeuwarden? Lees ons uitgebreide blog over Leeuwarden met kinderen.
Dokkum
Vanuit Leeuwarden reden we naar Dokkum. Er is één keerpunt in de Elfstedentocht en dat punt ligt in Dokkum. Als de schaatsers hun stempels hebben gehaald, gaan ze via hetzelfde water weer de stad uit op weg naar Leeuwarden. Aan dit water, de Zijl genoemd, staan bijzondere bankjes aan de wal. De twee bankjes hebben de vorm van Friese doorlopers. De punt van de schaatsen geeft de richting voor de schaatsers aan.
Ook in Dokkum hebben we de bijzondere fontein gespot: deze is van ijs. De IJsfontein is een speelbal van de elementen en geen dag hetzelfde. De mate waarin de fontein ijslagen vormt of niet, is afhankelijk van de zon, luchtvochtigheid, temperatuur, wind en neerslag. Lees ook ons blog over Dokkum. Na een korte wandeling door de stad (stadsroute van 2,8km af te halen bij het VVV) rijden we door naar een prachtig natuurgebied: De Alde Feanen.
Nationaal Park de Alde Feanen
We starten onze wandeling bij het bezoekerscentrum van de De Alde Feanen. Daar leer je het gebied op een interactieve manier kennen. Er is een expositie waar je kennis kunt maken met de ontstaansgeschiedenis, de flora en fauna, het beheer en de recreatie in dit gebied. In de Doe- en Beleeftuin kunnen kinderen lekker spelen en ontdekken. In dit mooie natuurgebied kun je diverse wandelroutes lopen. Wij liepen de route van 5 kilometer. Uiteindelijk werd het ruim 7 omdat we veel moois tegenkwamen. Zo kun je in verschillende vogelkijkhutten vogels spotten en kun je de uitkijktoren Earnesleat beklimmen. Deze geeft je een fantastisch uitzicht over het gehele natuurgebied. Trek wel stevige schoenen aan, want de paden kunnen erg nat zijn!
Na deze heerlijke wandeling reden we door naar onze volgende overnachting bij hotel Tjaarda in Oranjewoud. Vanuit deze locatie kun je diverse uitjes maken. Zo bezochten we het plaatsje Terherne dat bekend staat om het Kameleondorp. Een dagje naar Terherne is garantie voor veel pret en avontuur.
Lekker vies worden, varen in een praam over de Terhernster Poelen, picknicken, survivallen, in bomen klimmen en het moeras trotseren. Op het Avonturen Eiland van Kameleon Terherne beleef je de leukste avonturen. Het eiland biedt volop natuurlijke uitdagingen aan jong en oud, een nat en vies pak of een schram loop je zomaar op. De dag begint met een boottocht naar het eiland, waar je vervolgens kunt genieten, spelen, leren en beleven.
Ook bezochten we het mooie parklandschap van Oranjewoud. Het bos wordt beheerd door Staatsbosbeheer en je kunt er mooie wandelingen maken. Een aantal eeuwen geleden werd het bos door een lid van Oranje Nassau aangelegd in barokstijl en deze stijl herken je nog steeds. Het bos bezit slingerende paadjes, waterpartijen en veel variatie in bomen en struiken. Het Oranjewoud is onderverdeeld in een aantal bossen, namelijk het Reigerbos, Tjaarda’s bos en Overtuin.
Diep in Tjaarda’s bos ligt een uniek rijksmonument: uitzichttoren De Belvedère. Deze werd 100 jaar geleden gebouwd en is heel bijzonder. Het is namelijk een van de oudste betonnen bouwwerken met zulke grote afmetingen. De toren steekt ruim 30 meter boven het maaiveld uit en vanaf het uitzichtplateau kun je bij helder weer tot aan de Waddeneilanden kijken.
Aan de andere kant van het woud ligt museum Belvedère, dit moderne kunstmuseum ligt op een hele mooie plek in de natuur. Een museumbezoek is dus goed te combineren met een wandeling in het Oranjewoud.
Sneek
Vanuit Oranjewoud bezochten we ook de volgende twee steden van de Elfstedentocht: Sneek en IJlst. Sneek is de tweede grote stad in Friesland en staat bekend om veel dingen. De Waterpoort is het symbool van de stad en van het Sneeker skûtsje, een Fries zeilschip waar ieder jaar de wedstrijden mee gezeild worden tegen andere historische skûtsjes.
IJlst
Zelf waren we onder de indruk van IJlst. Klein maar fijn, dat spreekwoord gaat goed op voor deze stad. Deze stad staat vooral bekend om zijn prachtige overtuinen. Deze unieke en karakteristieke overtuinen aan weerszijden van de Ee geven het karakter van een stadsgracht. Deze overtuinen komen van de vroegere bleekveldjes. Ze verwijzen hiermee naar een oude functie van een grasveld, namelijk het bleken van de witte was. Vroeger werd na een kookwas het wasgoed op het gras uitgelegd, zodat het zonlicht het kon drogen en bleken. Zo hadden de vroegere bewoners in IJlst hun bleekveldjes aan de overkant van de straat. Ze moesten dus de straat oversteken om ze te bereiken. Vandaar de naam ‘overtuin’. Toen de wasmachine verscheen, verdween de ‘bleekfunctie’. Maar de Overtuinen bleven en zo is het unieke stadsbeeld bewaard gebleven.
IJlst staat ook bekend als houtstad. Ze beschikken over een houtbibliotheek en museum bij de molen. Kinderen kunnen werken met hout, zien hoe schaatsen gemaakt worden en leren wat een hamer en een nijptang is. Sinds kort beschikt het museum ook over een speciale expositie die de moeite waard is: hier zijn de miniaturen van de elf fonteinen te zien. Met de mooie bloemenfontein voor de deur van het museum is IJlst echt de moeite waard om te bezoeken.
Bolsward
Nadat we Sneek en IJlst bezochten, reden we door naar Bolsward. Daar overnachtten we in een oud Weeshuis. Een fantastische plek midden in de stad. Wij hadden de vierpersoonskamer en deze kamer grenst aan de tuin met speeltoestellen en ezels. De kinderen mochten met de ezels spelen, knuffelen en voeren. Een supermooi plekje midden in de stad. Check hier de prijs en beschikbaarheid.
Bolsward is een centrale plek midden in Friesland om alle elf steden te bezoeken. Vanuit hier bezochten we ook Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Harlingen en Franeker. Wanneer je in Bolsward bent, is het een aanrader om een bezoekje aan de Broerekerk te brengen. De Broerekerk was vroeger een klooster. Helaas is deze in 1980 afgebrand. Dit oudste monument van Bolsward kreeg in 2006 een bijzondere glazen overkapping. Onder deze bijzondere overkapping kan de kerk weer een maatschappelijke functie vervullen, terwijl het karakter van monument behouden blijft. Deze kerk is een bezoekje waard, het leuke is dat voor de kerk de volgende fontein geplaatst is.
Sloten
Vanuit Bolsward reden we naar Sloten, het kleinste plaatsje van de elf steden. Maar wel een van de mooiste. Je ziet er prachtige gevels en veel boten die door de stad varen. Sloten is compact, knus en gezellig. Een leuke tip om te lunchen of een kop koffie te drinken is De Mallemok. Aan het eind van de haven bij het bolwerk zit dit leuke restaurant. Vlak ernaast zit een mooie speeltuin. De kinderen kunnen lekker spelen en de ouders kunnen heerlijk genieten van het lekkere eten en drinken.
Stavoren
Stavoren staat bekend om het vrouwtje van Stavoren. In de haven van Stavoren kun je haar vinden. De sage rondom haar werd in de vroegere eeuwen al verteld. Een van de versies van de sage vertelt van een rijke koopmansweduwe in Stavoren die woonde in een huis met gouden vloeren, zilveren muren en een plafond dat bezet was met flonkerende edelstenen. Ze bezat meer schepen dan wie ook in de stad en werd met de dag rijker. Helaas kon ze het niet delen en was ze altijd ontevreden. En in haar ondergang nam het vrouwtje van Stavoren haar eigen stad mee. Door verkeerde keuzes te maken in de handel kwam er aan de rijke tijden van Stavoren een einde.
In Stavoren kun je de fontein ook goed vinden, de grote vis ligt naast het vrouwtje van Stavoren aan de haven.
Daarna gingen we door naar Hindeloopen. De fontein van Hindeloopen bevindt zich midden in het centrum. Wanneer je Hindeloopen in loopt, voel je alsof je terug in de tijd gaat. Met een leuke stadwandeling van 25 minuten kun je de historische hoogtepunten van deze unieke stad ontdekken (wandeling af te halen bij het VVV.) Het dorp dateert uit de 13e eeuw en heeft een rijke erfenis, die vandaag de dag nog zichtbaar is in haar kleurrijke hand-geverfde kunst, typische traditionele kleding en zelfs haar eigen taal – een zeldzame combinatie van West-Fries, Engels, Deens en Noors. Wanneer je door de straten loopt, heb je het idee alsof je in een doolhof wandelt. De kleine steegjes, grachten en houten bruggetjes zijn prachtig te ontdekken per voet of fiets.
Workum
Vanuit hier rijdt je makkelijk naar Workum, deze stad staat bekend om kerken en kunst. De fontein in Workum is fantastisch voor kinderen. De twee leeuwen spugen water. Neem een setje extra kleding mee, want je kinderen blijven vast niet droog als ze deze fontein aan de haven eenmaal ontdekt hebben.
Net iets buiten Workum zie je in de verte het huis op zijn kop. Onze kinderen herkenden het direct van het Jeugdjournaal. Het is een mooi gezicht hoe er een huis op zijn kop is gebouwd. Bij het station net buiten Workum kun je je auto parkeren en het van een afstandje bewonderen.
Harlingen
Dichtbij Leeuwarden liggen Harlingen en Franeker. Deze steden zijn ook vanuit de hoofdstad goed te bezichtigen. Ooit stond Harlingen in het teken van de walvisvangst. Gelukkig is dat niet meer van deze tijd. De fontein van Harlingen is een levensechte potvis. Hij ligt helemaal aan het einde van de Zuiderpier, af en toe laat hij een krachtige waterstraal zien en lijkt het net alsof hij nog echt in leven is! Iets verderop bezochten we het expeditie schip van Willem Barentsz.
Het schip is van de buitenkant al prachtig om te zien. Bij het schip heb je ook een bezoekerscentrum, waar het verhaal van de overwintering op Nova Zembla verteld wordt en informatie over de bouw van het schip gegeven wordt. Op afspraak kan het Bezoekerscentrum bezocht worden.
Franeker
Franeker is een kleine stad, met verstopte tuinen en karakteristieke gevels. Ideaal voor een kleine wandeling. Franeker staat ook bekend om het planetarium. Dit is erg interessant om te bezoeken met de kinderen. Het is het oudste nog werkende planetarium ter wereld, gebouwd door amateur-astronoom Eise Eisinga. Wil je de fontein bekijken, zoek dan goed rondom de kerk.
Andere leuke tips tijdens de Elfstedenroute:
- Ga op zoek naar het tegeltje van Willem Alexander bij het bekende Elfstedenbruggetje. De brug is helemaal bedekt met tegeltjes waarop de portretten van alle schaatsers staan die de tocht hebben uitgereden.
- Het bruggetje van Bartlehiem, deze plek werd wereldberoemd omdat het de plek is waar de schaatsers van de Elfstedentocht twee keer passeren. Het is de beste plek om de rijders aan te moedigen op hun laatste loodzware kilometers naar de finish aan de Bonkevaart in Leeuwarden.
- Bezoek de bijzondere Hindoetempel in Hantum. Een klein Tibet in het Friese landschap van grasvelden, molens en wateren. Stilte wordt afgewisseld door wapperende gebedsvlaggen, zingende vogels en ruisende bladeren. Rondleidingen zijn op afspraak.
- Het gemaal in Lemmer is het grootste, nog werkende stoomgemaal ter wereld. Je kunt het bezoeken en alles leren over de geschiedenis van het water in Nederland.
- Wij reden de Elfstedenroute met de auto, maar je kunt hem ook fietsen en zelfs wandelen. Die laatste optie is het minst kindvriendelijk, maar wel avontuurlijk!
- Verder kun je ook op diverse plekken een bootje huren en varen over de vele binnen wateren in Friesland
Meer tips nodig? Ga naar al onze blogs over Friesland.
