Toen ik onderzoek deed voor onze reis naar Zuid-Amerika ging ik ook op zoek naar informatie over het effect van hoogte op jonge kinderen. Ik kwam artikelen tegen met teksten als “allereerst moet je je afvragen waarom je een klein kind mee wilt nemen naar het hooggebergte. Zeker voor kinderen jonger dan 4 jaar geldt dat ze er zelf geen extra plezier aan zullen beleven en zij zullen op een hoogte onder de 1000 meter eenzelfde beleving hebben dan hoger in de bergen”.
Ik wilde de auteurs van deze artikelen een boze e-mail sturen. “Wat is dit voor onzin advies?” De wereld stopt niet bij de Alpen. We vliegen op Bogota op 2800m en willen de Salar Uyuni over tot bijna 5000m. Ook kwam ik websites tegen die zonder onderbouwing gewoon simpel weg afraden met kinderen onder de 4 jaar boven de 2500m te komen.
Gelukkig kon ik in het Engels wel wetenschappelijke artikelen vinden over het effect van hoogte op kinderen. Vooropgesteld dat wij geen artsen zijn en dus geen medische achtergrond hebben denk ik wel dat het ook voor andere ouders nuttig is om onze ervaringen te delen omdat er zo weinig informatie over is. We hadden zelf voor onze dochter geboren werd ook al meerdere reizen op hoogte gemaakt (eerdere reis door Peru/Bolivia 4950m, wandelen in Nepal tot 5416m en beklimmen van de Kilimanjaro op 5895 meter) waardoor we zelf al goed weten welk effect hoogte op ons eigen lichaam heeft. En ook hoeveel verschil het maakt netjes te acclimatiseren zoals in Nepal of (te) snel omhoog te gaan zoals je in Tanzania doet.
Feiten over hoogteziekte bij kinderen
Er is relatief weinig onderzoek gedaan naar hoogteziekte bij kinderen maar uit verschillende onderzoeken blijkt dat kinderen niet meer of minder kans hebben om ziek te worden dan volwassenen. Wel kunnen jonge kinderen minder goed uiten welke klachten ze hebben. Ook worden klachten niet altijd direct herkent als hoogteziekte omdat het ook wat anders kan zijn. Daarnaast kunnen kinderen niet zoals volwassenen bewust actie ondernemen (zoals veel water drinken en rustig aan doen) om de effecten van hoogte te verminderen.
Sommige studies lijken uit te wijzen dat kinderen die op hoogte 2500m+ leven zich minder goed ontwikkelen en daardoor kleiner blijven. Het is echter lastig om dit te bewijzen omdat naast hoogte ook veel factoren zoals ras en voeding een rol spelen.
Het is goed om te weten dat kinderen net als volwassenen kunnen overlijden aan hoogteziekte. Dit kan gebeuren wanneer je te maken krijgt met hersenoedeem of longoedeem en er geen actie wordt ondernomen. Dit krijg je echt niet zomaar, maar wanneer je onvoldoende acclimatiseert of al een medische conditie hebt.
Tips om hoogteziekte te voorkomen, ook bij kinderen
Vanaf 2500m maar meestal pas hoger kan je last krijgen van de hoogte. Klachten kunnen zijn:
- (lichte) Hoofdpijn
- Misselijk
- Duizelig
- Onrustig slapen
- Kortademig
- In de war zijn
- Moeheid
- Verminderde eetlust
Als jij of je kind enkele symptomen hebt, is dit niet direct gevaarlijk maar het is dus iets om alert op te zijn en het gaat om de mate waarin je last hebt. Is dit te erg en heb je klachten zoals bloedopgeven, dubbel zien en zware hoofdpijn dan kan dit een indicatie zijn van hersen- of longoedeem en moet je direct afdalen en indien mogelijk een arts inschakelen die extra zuurstof kan geven.
Wat je kunt doen om deze klachten te voorkomen of te verminderen is
- Veel drinken
- Slapen op een lagere hoogte dan waarop je de dag doorbrengt
- Langzaam omhoog gaan: het advies is niet meer dan 300m per dag vanaf 3000m
- Regelmatig eten van voedsel dat rijk is aan koolhydraten
- Volwassenen moeten alcohol vermijden. Voor kinderen is het zo dat te veel snoep (glucose) ook een negatief effect kan hebben.
- Cocathee, verkrijgbaar in Bolivia en Peru, helpt tegen de hoogte. Maak je geen zorgen: je kind zal hier niet high van worden.
Ik noem hier bewust geen medicijnen tegen hoogteziekte omdat ik hier zelf geen voorstander van ben. Medicijnen tegen hoogteziekte zoals Diamox maskeren de symptomen. Ik geloof dat je beter door kunt hebben dat je kind ziek is en als er niks anders opzit afdalen dan te laat erachter komen hoe slecht je kind er aan toe is. Maar het beste kan je voor vertrek een afspraak maken bij een specialist zoals Meditel.
Vanaf welke leeftijd je kind meenemen naar hooggebergte?
Uiteraard is dit ook weer een eigen keuze maar persoonlijk zou ik kiezen voor een leeftijd waarop je kind goed kan aangeven welke klachten het eventueel heeft. Hoogteziekte bij een baby lijkt me eng omdat je gewoon niet weet waarom je kind huilt. Onze dochter was bijna 4 jaar toen we naar Zuid-Amerika gingen en zij is een mondige dame.
Wat wij merkte van de hoogte bij onze dochter: verminderde eetlust en sneller moe na rennen
We zijn met onze dochter in Colombia, Peru, Bolivia en Chili geweest. Je kunt in al deze landen hoogteziekte krijgen. Van zeeniveau vlogen we in op 2800 meter in Bogota. Hier merkten we zelf dat we minder energiek waren, zeker ook in combinatie met de jetlag. We namen de kabelbaan naar bijna 3000m, het hoogste punt waar onze dochter tot dan toe was geweest maar we sliepen lager. Vervolgens reisden we door Colombia waarbij we een aantal keer bergpieken over gingen (tot 3679 m) maar sliepen altijd lager dan 2500m. Hoogteziekte was dus geen issue in Colombia.
Vervolgens vlogen we naar Peru, Cusco (3300m). Ook hier hadden wijzelf en onze dochter de eerste dag wat last van kortademigheid en moeheid. Het was een stuk minder dan de eerste keer dat ik in Cusco was en direct uit Nederland kwam. We merkten dat onze dochter lekker rond rende en vervolgens gedragen wilde worden. We moesten onze dochter bewust vertellen dat ze niet mocht rennen.
Dit was een terugkerend verschijnsel: elke keer als we omhoog gingen was ze de eerste dag sneller moe, daarna rende ze als vanouds weer rond. Bijkomend positief verschijnsel was dat elke keer als we omlaag gingen bijvoorbeeld van Cusco naar de Heilige Vallei ze extra veel energie had. De extra rode bloedlichaampjes hielpen zeker mee om vrolijk doorstappend 250m omhoog te lopen naar een leuke Inca ruïne.
We zijn vervolgens geleidelijk omhoog gegaan. Niet helemaal volgens de 300m regel maar ook niet heel veel sneller, zeker omdat we overal enkele nachten bleven. Cusco-Puno-Isla del Sol-La Paz-Uyuni en uiteindelijk het hoogste punt van onze reis op bijna 5000m tijdens de Salar Uyuni tour waarbij we een nacht sliepen op 4600m hoogte.
Tijdens de hele reis hebben we onze dochter actief bevraagd op hoofdpijn, maar dit heeft ze niet gehad. Wat we wel duidelijk gemerkt hebben is dat de hoogte zorgde voor een verminderde eetlust bij onze dochter. Het is best lastig een kind van 3 te vertellen dat ze meer moet eten zeker omdat volgens haar haar buikje vol zat. Gedurende de reis merkte we dat ze echt af begon te vallen wat als lichtgewichtje niet de bedoeling is. M&M’s en chocoladetaartjes, twee dingen die ze erg lekker vindt, hielpen ons om haar toch meer calorieën binnen te laten krijgen. Ook hebben we haar verplicht meer laten drinken.
Wat ons betreft waren de verminderde eetlust en het kortstondig minder energie hebben maar een minimaal nadeel. Daar staat tegenover dat je op hoogte weer geen zorgen hebt over bijvoorbeeld muggenbeten en andere tropische ziektes. Bovendien hebben we een heel mooi stuk van de wereld kunnen zien.
Ook naar Latijns-Amerika op vakantie? Zo regel je het!
Mijn Handboek Verre Reizen met Kinderen geeft heel veel praktische tips en inspiratie voor je reis. Wil je de reis zelf organiseren? Ik gebruik altijd Skyscanner om vluchten te vergelijken. Een auto huren doen we graag via Sunny Cars, want dan scheelt gedoe met verzekeren. Voor accommodaties kijken we vaak op booking.com.
In dit artikel wordt er verwezen naar ras als verklarende factor. Wat bedoel je met ras?