Zin om te wandelen met de kinderen, maar zoek je eens iets anders dan een bos, de hei of het park? Op de Nieuwe Hollandse Waterlinie liggen verschillende forten, stellingen en andere verdedigingswerken die inmiddels voor een groot deel natuurgebied zijn geworden. Wij bezochten Werk aan de Groeneweg in het Utrechtse Schalkwijk, waar tussen de bunkers en loopgraven een leuke speurroute voor kinderen is uitgezet.
We ontdekten deze leuke route via de site RoutesInUtrecht, check ook de andere familievriendelijke routes in de provincie Utrecht.
Het ontstaan van Werk aan de Groeneweg
De belevingsroute van Werk aan de Groeneweg is een speurtocht voor gezinnen van ongeveer 2 kilometer lang die je over het terrein van dit verdedigingswerk leidt. Het Werk aan de Groeneweg is een tijdens de Eerste Wereldoorlog aangelegde stelling met loopgraven ter ondersteuning van het nabij gelegen fort Honswijk. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog is dit verdedigingswerk verder uitgebreid met enkele betonnen bunkers. Het is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een rijks monumentale verdedigingslinie die loopt van Muiden tot aan de Biesbosch en waarvan meerdere delen te bezoeken zijn.
De belevingsroute in Schalkwijk
Zodra we samen met onze kleuter en peuter aankomen bij de kleine en gratis parkeerplaats in Schalkwijk vinden we een informatiebord met wat historische informatie over het werk. Vervolgens passeren we een wildrooster, wat ons doet vermoeden dat er soms ook schapen of ander vee door het Werk grazen; we komen onderweg helaas enkel wat keutels tegen.
Al snel zien we het eerste paaltje van de belevingsroute. De belevingsroute is een speurtocht van ongeveer 2 kilometer en voert je deels door de loopgraven en langs bunkers van het Werk aan de Groeneweg terwijl je onderweg paaltjes tegenkomt met informatie en opdrachten. In de vorm van een klein stripverhaal met soldaat Vendrik en zijn korporaal Blankenstein in de hoofdrol, wordt er op elk paaltje op een begrijpelijke manier uitleg gegeven over hoe de soldaten zich voorbereidden op de invasie van de Duitsers in 1940. Daarnaast vind je op elk paaltje een kleine opdracht of vraag.
De opdrachten op de paaltjes dagen, met name de wat oudere kinderen, ook uit om zich voor te stellen hoe het was als soldaat tijdens het verblijf in deze stelling. Met hoeveel pas je bijvoorbeeld in zo’n schuilplaats? Of wat aten deze soldaten in die tijd? Zo laat een opdracht je bijvoorbeeld zoeken naar watermunt, waarvan de soldaten destijds thee zetten tegen buikklachten. Onze kleuter vindt het een leuke ontdekking dat dit plantje hier echt groeit aan de waterkant en dat het echt naar pepermunt ruikt! Bij een ander paaltje is het de opdracht om de bunker in te gaan. Nadat mijn kleuter een paar keer gecheckt heeft of er echt geen soldaat meer is in de bunker, vindt hij het leuk en spannend tegelijkertijd om de donkere schuilplaats in te klimmen.
Het hoogtepunt van elk paaltje voor onze kleuter en peuter is door de kleine verrekijker kijken om te “spotten” waar het volgende paaltje van de belevingsroute is. En dat is af en toe nog best wel even speuren!
Veel loopgraven, ondergrondse en bovengrondse bunkers zijn in de loop der tijd begroeid door allerlei planten en bomen. Ook vind je op het terrein een groot aantal appelbomen en vijverpartijen, vol met waterplanten en watervogels, die zijn ontstaan door het afgraven van de loopgraven. De omgeving van het Werk bestaat verder uit weides met koeien en schapen. Genoeg natuur te zien dus! Doordat het terrein wordt beheerd door Staatsbosbeheer ligt het er ook nog eens netjes bij.
We komen diverse dieren onderweg tegen, op het pad of er vlak langs. Zo hebben we kikkers op onze hand laten springen, zien we een klein schuilend veldmuisje en wijst één van de paaltjes ons op een boom waarin spechten leven. Rondom de waterpartijen vliegen libelles en vlinders en zien we verder eenden, meerkoeten, zwanen en een mooie blauwe reiger.
De route is veel afwisselender dan we in eerste instantie hadden verwacht. De speurtocht stuurt je kris kras over het terrein, waardoor je loopgraven afwisselt met velden vol hoog gras, drassige moerasachtige paadjes en een stuk waar ze zandzakken hebben nagemaakt met beton waardoor je je voor het eerst echt in een loopgraaf uit de Eerste Wereldoorlog waant.
Voor wie is deze wandeling leuk? En wat is er nog meer te doen?
We vonden de wandeling boven verwachting leuk en onze kinderen ook. Door de veelheid aan dieren, het wisselende landschap en de voor onze kinderen goed te behappen afstand is dit een zeer goede wandeling voor kleine kinderen.
Voor kinderen tot een jaar of 10 is het ook een interessante wandeling, omdat de opdrachten ze goed uitdagen tot het verplaatsen in de soldaten die hier gelegerd waren. De lengte van de wandeling is dan echter wel wat kort, waardoor je misschien snel terug zal zijn bij het begin als je in een keer doorloopt. Als je wat tijd neemt om op en rond de bunkers te spelen, kun je er vast een langer uitje van maken. Of verleng je de wandeling met oudere kinderen door een stukje verder te lopen op het Klompenpad, wat ook door het Werk loopt. Daarnaast is het mogelijk om na de wandeling het nabij gelegen fort Honswijk te bezoeken of vlakbij te gaan zwemmen bij één van de strandjes aan de Lek.
Nog twee afsluitende tips: Bereid je goed voor op het soms wat hoge gras met kleurige paarse distels en wat brandnetels en kies voor stevige schoenen en een lange broek. Neem zelf wat eten en drinken mee en geniet op één van bankjes tijdens de wandeling van de mooie omgeving!
Wil je nog meer mooie routes ontdekken in de provincie Utrecht? Wij liepen ook al het het Stoute Schoenenpad in Stoutenburg en bezochten speelbos Nieuw Wulven. Meer inspiratie nodig? Neem dan eens een kijkje op www.routesinutrecht.nl, waar je een overzicht vindt van allerlei langere en kortere wandelingen.