Denk je erover om Jeruzalem met kinderen te bezoeken? Absoluut doen, ik bezocht zelf als kind Jeruzalem en het was een levensveranderende gebeurtenis. Mijn liefde voor reizen en brede interesse in geschiedenis en de wereld werden hier misschien niet geboren maar zeker enorm versterkt. Lang vroeg ik me af of het Jeruzalem was, of dat het kwam omdat ik voor de eerste keer ging vliegen en buiten Europa kwam. Maar na drie bezoeken aan Israël weet ik dat het niet dat laatste was, maar dat Jeruzalem voor kinderen net zo bijzonder is als voor volwassenen.

De magie van binnen komen via Jaffa Gate, een wereld tussen de muren. De geur van kruiden, de kleine straatjes die nog met handkarren bevoorraad moeten worden, de verkopers en verdwalen. Want verdwalen zal je in het doolhof van weggetjes en straatjes. Maar dat is de helft van de lol. Verlaat de toeristenattracties vol shops en dwaal door de achterafweggetjes. Alle muren wasemen de geschiedenis uit. Kerken, moskeeën, synagoge’s en de Klaagmuur.

Orthodoxe Joden in vol ornaat die zo uit 1800 gelopen lijken te zijn, totdat er één op rollskates voorbij komt. Soldaten die hun grote wapens semi-nonchalant dragen. “Where are you from?, what are you looking for?” de nooit eindigende stroom aan verkopers die me aanspreken.

Oud Jeruzalem is intens. Alle zintuigen op scherp. Een overdaad aan indrukken, soms te veel. Ik heb mijn portie Jeruzalem graag in brokjes. Tussen de indrukken en de heftige emoties van een museum zoals Yad Vashem even mijn hoofd leeg maken. Open ruimte, de lucht zien ademen. Dat zal niet anders zijn voor de meeste kinderen voor wie Jeruzalem net zo interessant als vermoeiend is. Gelukkig heeft de stad ook haar trekpleisters voor gezinnen. Even een tandje lager, leuke dingen doen samen en zo wordt Jeruzalem een onvergetelijke herinnering.

Jeruzalem bezienswaardigheden voor het hele gezin

Verdwalen in de Souq

Eén van de beste dingen om te doen in Jeruzalem met kinderen is dwalen door de Souq. Er is zoveel te zien, te proeven en te ruiken. Maak kennis met fruit dat je nog niet kent. Bekijk de vele kruiden. Loop langs de koeienhoofden. Of ga de toeristen straat in vanaf Jaffa gate. Geef je kinderen wat zakgeld en laat ze zelf onderhandelen voor een armbandje of ander kleinigheidje. Ga ook zeker vanaf de doorgaande straat af en de kleine straatjes in. Die zijn een heel stuk rustiger. Gewoon op een stoepje zitten en kijken wat er allemaal voorbij komt.

Klaagmuur, rotskoepel moskee en de heiligegraf kerk

Jeruzalem is de heilige stad voor drie geloven en elk heeft haar eigen belangrijke plekken in de stad. Ik geloof zeker dat je je kinderen hier mee naar toe moet nemen, maar dit vraagt wel wat planning. Elke tourgroep die naar Jeruzalem gaat, gaat hier ook naar toe. Sommige doen het zelfs in een dag. Het is dus druk, vol en als je geen goede uitleg geeft helemaal niet zo interessant voor je kinderen, tenzij je natuurlijk zelf een religieuze band hebt met deze plekken. Bij allemaal geldt natuurlijk dat je gepast gekleed gaat dus knieën en schouders bedekt.

Mijn tip voor de heilige grafkerk is er maar één: zorg dat je hier zo vroeg mogelijk bent. Leg je kinderen uit wat ze gaan zien en bereid ze voor op emotionele mensen die allemaal de grafsteen willen kussen. Laat je kinderen eventueel een kaarsje branden om mee te doen.

Behalve deze kerk zijn er nog heel veel andere kerken waar het een stuk rustiger is. Bepaalde groepen christenen geloven niet dat dit de plek is waar Jezus begraven is maar hebben een andere locatie, de “Garden Tomb”. Deze rustige tuin met een echte grot vond ik als kind veel interessanter.

Je kunt niet naar Jeruzalem gaan zonder de Klaagmuur te bezoeken. Ook hier is het weer goed om je kinderen uit te leggen wat ze gaan zien. Waarschijnlijk zullen ze wel veel vragen hebben over de “verklede” mensen oftewel orthodoxe joden die hier in vol ornaat rondlopen. Er zijn hier altijd veel tourgroepen maar omdat het plein erg groot is, heb je hier toch relatieve rust. Er is een mannen- en een vrouwengedeelte bij de muur en je kunt hier ook als toerist naar toe lopen. Ik heb zelf altijd mijn afstand gehouden omdat dit echt een plek van gebed is.

Ik vind vrijdagavond het beste moment om de klaagmuur te bezoeken. Hoewel het een meestal een serieuze plek is, is het zeker op vrijdagavond ook plek van vreugde. Jonge Israëli, vaak militairen, zetten zang en dans in, de menigte voor de klaagmuur verandert in een klappende en swingende wervelkolk van “hava nagila”.

De gouden koepel van de Al Aqsa moskee is één van meest opvallende gebouwen in Jeruzalem. Je mag als niet-moslim niet naar binnen maar je kunt wel de versierde buitenkant met mozaieken bekijken. De openingstijden voor niet-moslims zijn beperkt tot meestal een uur in de ochtend, in de middag, op vrijdagen en feestdagen is de hele Tempelberg gesloten.

Tower of David licht- en geluidshow

De Tower of David heeft in tegenstelling tot de City of David weinig met de historische koning David te maken. Dit werd vroeger wel gedacht en vandaar de naam. Wat je ziet is een citadel uit de Ottomaanse rijk, een zwaar versterkte toren vlakbij Jaffa gate.

Je kunt overdag een rondwandeling maken door de toren en het binnenplein. In verschillende ruimtes zijn tentoonstellingen over de geschiedenis van Jeruzalem. Voor kinderen zijn er enkele interactieve displays en je kunt je verkleden als historisch figuur.

Elke avond is er een licht- en geluidshow die 45 minuten duurt. De eerste optie begint al relatief vroeg om 19:00 (later in hartje zomer) en is dus ook geschikt met kinderen. Het is een show zonder verhaal maar die goed te volgen is. Over de enorme muren lopen kamelen, soldaten, sterren en engeltjes. Je blijft kijken en alle kinderen die er waren, keken echt ademloos toe lekker tegen hun ouders gekropen. Trek warme kleren aan want je zit buiten en het is ’s avonds best frisjes. Je kunt online een combinatieticket kopen voor zowel de show als een bezoek overdag met korting.

City of David water tunnel

De City of David, niet te verwarren met de boven beschreven Tower of David, is een attractie net buiten de muren die vooral erg stoer is om te doen met wat oudere kinderen. Je moet je rondleiding van te voren boeken (tip: goedkoper online) en kunt kiezen uit verschillende opties. Ik koos voor de traditionele tour die ook het meest geschikt is voor kinderen.

De tour begint met een dramatische 3D-film vol bombastische muziek over hoe David Jeruzalem veroverde en hoe de stad er toen uit gezien moet hebben. Vervolgens begint de rondleiding die me meeneemt over de resten van de stad uit 3000 v.C.. Deze lag met uitzondering van de Tempelberg dus niet binnen de huidige muren. Speciaal om het voor kinderen leuk te maken laat de gids ze ook wat opdrachten doen.  Ze geeft ook uitleg waarom archeologen denken dat de plek waar we lopen het paleis van David was. Hier wordt ook regelmatig bij voorgelezen uit de Thora en dan verwezen naar wat we zien in het landschap of wat er gevonden is. Soms is de uitleg naar mijn smaak wel iets te religieus en zou er voor kinderen wat meer tempo in mogen.

Het eerste stuk is buiten maar uiteindelijk ga je naar binnen. Ook hier helpen grote schermen weer om een beeld te geven van hoe het toen was. Je ziet de fundamenten van de enorme wachttorens en die worden voor je ogen weer opgebouwd.

Het zwakke punt van de stad was altijd de bron die een stuk lager lag. Om deze beter te kunnen beschermen liet koning Hizkia een tunnel uithakken die ruim een halve kilometer onder de berg doorloopt en het water naar het midden van de stad brengt. Dit is het tofste deel van de tour. Je kunt er voor kiezen om namenlijk door deze tunnel heen te lopen, een wandeling in het pikkedonker van ongeveer 20 minuten.

Officieel moetje waterschoenen meenemen (te koop) en een zaklamp maar ik mocht op blote voeten en gebruikte de zaklamp functie van mijn telefoon. Slippers zou ik niet aanraden sandalen kan wel. Het eerste en het laatste stukje is een paar meter flink diep, bij een volwassene tot de dijen maar verder is het enkel hoogte. Echt een spannend avontuur.

Wandelen op de Olijfberg

Wil je even ontsnappen uit de drukte maar nog wel iets cultureels doen maak dan een wandeling over de Olijfberg. Je kunt een bus nemen naar boven en dan omlaag wandelen via de paden die niet voor auto’s toegankelijk zijn. Je hebt uitzicht over de hele stad. Zie de graftomben van de Joden die hier al jaren begraven worden. Onderweg zijn er diverse kerkjes (beperkte openingstijden) waar je binnen kunt kijken.

Bezienswaardigheden Jeruzalem in de nieuwe stad

Bloomfield Science Museum

Eén van de leukere bezienswaardigheden in Jeruzalem met kinderen, zeker als je even helemaal niks met historie te maken wil hebben. Het Bloomfield wetenschapsmuseum bestaat uit verschillende verdiepingen vol testjes en je kunt hier zeker een uur of 3 doorbrengen. We hebben vrij veel wetenschapsmusea bezocht met onze dochter en deze in Israël heeft echt dingen die we in Europa niet tegenkwamen. Alle uitleg is in het Hebreeuws, Arabisch en Engels.

Eén van de leukste gedeelten vind ik die over schaduw en licht. Er zijn filmpjes te zien van schaduwspelen maar je kunt ook zelf heel interactief van alles met je schaduw doen.

De meeste kinderen werden aangetrokken door de verdieping over elektriciteit waar je op een heleboel knoppen kunt drukken en er dan wat gaat gebeuren. Ze leken niet erg bezig met wat te leren maar voor op de knop drukken en kijken wat er gebeurt. Voor de allerkleinsten is het buitengedeelte het leukst waar je lekker in het zand en met water kunt spelen al kan je hier natuurlijk ook gewoon een speeltuin voor opzoeken.

Dierentuin Jeruzalem

Je kunt het nooit verkeerd doen met een dierentuin. De dierentuin in Jeruzalem heeft een bijbels tintje vanwege de ark die dienst doet als bezoekerscentrum. Er komen veel dieren voor die in de bijbel genoemd worden maar ook andere soorten.

Israël museum

Het Israël museum is een kunst en  historisch museum met o.a. de Dode Zeerollen. De voorwerpen die er staan zoals de levensgrote grafpotten in mensenvorm zijn ook boeiend voor kinderen. Je kunt ook zien wat voor kleding mensen vroeger droegen en je kunt rondlopen in synagoge’s uit verschillende werelddelen.  Buiten is een grote tuin met beelden en mis ook vooral de grote maquette niet van Jeruzalem zoals het er vroeger uitzag.

Tijdens de zomer en in vakanties zijn er extra activiteiten voor kinderen in het kindergedeelte. Op dinsdagen is het museum gratis voor kinderen.

Machana Yehude markt

De Machana Yehude is Jeruzalem’s bekendste markt. Dit is altijd leuk om naar toe te gaan met kinderen. Er is van alles te zien, grote vissen en fruit, heel veel fruit. De noten en snoepverkopers zijn natuurlijk ook heel interessant. De overdekte Machana Yehusde markt heeft een aantal leuke restaurantjes en ik adviseer je dan ook om hier rond lunch of etenstijd heen te gaan.

Yad Vashem met kinderen

Moet je Yad Vashem, Israëls holocaust museum, bezoeken? Dat is een lastige vraag om te beantwoorden. Het museum zelf geeft aan dat kinderen onder de leeftijd van 10 jaar niet welkom zijn, ook geen baby’s.

Ik denk dat elke ouder zelf moet bepalen of en wanneer je kind toe is aan een bezoek aan Yad Vashem. Hoe wil je omgaan met de vragen die ze hebben. Niet alleen wat er gebeurd is, maar ook waarom? Besef dat dit één van de meest emotionele plekken ter wereld is om te bezoeken. Ik vond het aangrijpender dan Auschwitz.

Praktische tips voor een bezoek aan Jeruzalem met kinderen

Naar Israël met kinderen? De oude stad is niet buggyvriendelijk. Het is er vol met mensen en de weggetjes gaan op en neer. Er lopen genoeg gezinnen met buggy’s rond die er wonen, maar ik raad het echt af. Ga voor een draagzak daarmee ben je veel mobieler. Buiten de oude stad is een buggy prima te gebruiken.

Israël is een modern land en je zult dan ook geen moeite hebben om babybenodigdheden te vinden. Ook oudere kinderen vinden het eten in Jeruzalem (falafel en shoarma) vaak erg lekker.

Hoeveel tijd heb je nodig voor Jeruzalem met kinderen? Zeker meer dan die twee dagen die je vaak maar krijgt in een georganiseerde rondreis in Israël. Om alles beschreven in dit artikelen te bezoeken heb je minimaal 4 dagen nodig. Als je die tijd niet hebt, moet je kiezen. Ik zou zelf dan gaan voor twee ochtenden in de oude stad en de middagen wat ontspannen doen in het nieuwe gedeelte.

Het openbaar vervoer in Jeruzalem is prima geregeld, zeker als je de tram kunt nemen. De bussen zijn wel lastig als je geen Hebreeuws kunt lezen.  Kijk van te voren welke bus je moet hebben en er spreekt altijd wel iemand Engels die je kan vertellen waar je eruit moet. Zowel de bus als de tram kost 5,90 enkele rit. Tip: download voor je reis naar Israel de Moovit app, deze laat je zien waar alle bushaltes zijn, welk nummer je moet hebben en hoe de route loopt.

Hou er rekening mee dat er van vrijdagavond tot zaterdagavond geen openbaar vervoer is. Ook zijn de meeste restaurants en veel bezienswaardigheden gesloten. Ik vind zaterdag dus geen geschikte dag om in Jeruzalem te zijn. Je kunt eerder vertrekken naar bijvoorbeeld Tel Aviv of Nazareth. Een andere opties is om op zaterdag een dagtour te doen bijvoorbeeld naar Masada zodat je wel de sfeer in de oude stad kunt meemaken op vrijdagavond.

Goedkoop overnachten Jeruzalem

Goed en goedkoop overnachten in Jeruzalem is nog niet zo makkelijk. Eén van de eerste dingen die je moet beslissen is of je in de oude stad wil slapen of er buiten. Ik heb eerder in de oude stad geslapen en dat heeft zeker voordelen. Zodra je de voordeur uitloopt, zit je midden in de hustle en bustle. Als de tourgroepen er nog niet zijn of alweer vertrokken zijn, ben jij nog in de stad. Nadeel is dat de hotels duurder zijn en dat je minder keuze hebt aan kindvriendelijke hotels in Jeruzalem.  De volgende opties in de oude stad hebben een familiekamer: The Sephardic House Hotel en Hashimi Hotel

Een alternatief is slapen buiten de oude stad. Op mijn laatste trip sliep ik in Abraham Hostels, dat op 15-20 minuten lopen ligt naar Jaffa gate. De tramlijn stopt voor de deur net als de bus naar o.a. het Bloomberg Science Museum. Je zit ook nog eens om de hoek van de Machana Yedhuda markt. Ook een hele goede locatie dus en ze hebben betaalbare en schone familiekamers. Lees hier mijn uitgebreide review van het Abraham Hostel.

Ook naar het Midden-Oosten op vakantie? Zo regel je het!

Mijn Handboek Verre Reizen met Kinderen geeft heel veel praktische tips en inspiratie voor je reis. Wil je de reis zelf organiseren? Ik gebruik altijd Skyscanner om vluchten te vergelijken. Een auto huren doen we graag via Sunny Cars, want dat scheelt gedoe met verzekeren ter plekke. Terwijl we voor accommodatie vaak kijken op booking.com

Geen zin of tijd om het zelf te regelen? Bij Local Hero Travel kunnen ze je helpen. Je boekt via deze Nederlandse reisorganisatie rechtstreeks bij een lokale reisspecialist die ook weet wat gezinnen belangrijk vinden. Terwijl je bij ANWB, Djoser, Sawadee en Koning Aap terecht kunt voor reizen samen met andere gezinnen.